صنعت ماشین‌آلات شاخه‌ای فرعی از صنعت است، که تولید و تعمیرات ماشین‌آلات را برای کاربران، صنایع و بخش‌های گوناگون اقتصادی، بر عهده دارد. صنعت ماشین‌آلات اغلب زیرشاخه‌ای از صنایع سنگین محسوب می‌شود و امروزه بخش کوچکی از شرکت‌های فعال در این زمینه به عنوان زیرمجموعه‌ای از صنایع سبک بشمار می‌آیند، که تحت عنوان کارخانجات ماشین‌سازی شناخته می‌شوند.

هر دستگاه یا ماشینی که با آن فعالیت می کنیم دارای انواعی از خطرات هستند که برای جلوگیری از ایجاد حادثه توسط این ماشین ها اولا باید از این خطرات آگاه باشیم و ثانیا نکات ایمنی مربوط به آنها را رعایت کنیم. پس از انقلاب صنعتی استفاده بشر از ماشین‌آلات صنعتی افزایش داشته است . با پیشرفت صنعت و تکنولوژی و ایجاد ماشین‌آلات و دستگاههای جدید حوادث و آسیبهای ناشی از کار هم به همین نسبت افزایش یافته است، بطوریکه بعد از انقلاب صنعتی این حوادث آنچنان افزایش یافته که توجه دست اندر کاران را جلب نموده است و آنها را برانگیخته تا در زمینه حفاظ ‌گذاری قسمت های مختلف خطرناک و جلوگیری از حوادث اقداماتی انجام دهند که با گذشت زمان به تدریج ماشین ها به وسایل حفاظتی مجهز گردیدند.

مساله ایمنی و حفاظت ماشین‌آلات از اولین مسایل ایمنی بوده که برای آن قوانین و مقرراتی تعیین شده است . در قانون کار کشور ما مواد 85 و 89 به صورت غیرمستقیم بر ایمنی ماشین‌آلات تاکید دارند و در آئین نامه های حفاظت و بهداشت کار نیز در فصول 10 ، 12 ، 13 ، 14 ، 15 ، 16 ، 17 و 36 به صورت کامل و جزء به جزء به ایمنی ماشین‌آلات پرداخته شده است. از نقطه نظر بین المللی نیز استانداردهای مختلفی در این زمینه تدوین شده است که اصلی ترین آنها ISO 12100 می باشد. به طور کلی در بحث حفاظ گذاری ماشین آلات سه نوع حفاظ زیر مطرح است:

انواع حفاظ‌گذاری ماشین‌آلات:

یکی از راههای ایجاد ایمنی برای ماشین آلات حفاظ‌گذاری آنها می‌باشد تا از دسترس کارگر به مناطق خطر جلوگیری بعمل آید . انواع حفاظها را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:

حفاظ ثابت: حفاظهایی هستند که دسترسی به منطقه خطر یک دستگاه را با استفاده از نرده‌های فلزی ، چوبی ، پلاستیکی و یا حفاظت کننده‌های دائمی کاملاَ محدود می کند . حفاظ باید ایمنی را بنحد مطمئن برقرار کند و چنانچه لازم است که حفاظ باز شود ، کارگر نتواند با وسایل معمولی آنرا باز کند . حفاظهای ثابت از دیدگاه ایمنی بهترین حفاظ محسوب می شوند ، به شرطی که محدودیتی در تولید قطعات ایجاد نکند.

حفاظ خودکار: حفاظ‌های خودکار مانند حفاظ دستبندی ، جارویی یا پس‌زننده و یا حفاظهای فتوالکتریک که عمل آنها با نیروی محرک ماشین ارتباط مستقیم دارد ، یعنی اگر ماشین بکار افتد حفاظ نیز عمل می‌کند.

حفاظ درگیرشونده: حفاظهایی هستند که به دو صورت مکانیکی و الکتریکی مانع دسترسی کارگر به منطقه خطر می‌شود و تا بکار نیفتد ماشین کار نخواهد کرد.

برای دانلود استاندارد ISO 12100 کلیک کنید.

برای مطالعه بیشتر و کسب خلاصه ای از اطلاعات در زمینه حفاظ ماشین آلات به ادامه مطلب مراجعه کنید.